Dost ellirin...dostluk sesleri)
000
Selam olsun dünenine bu gününe
...her çağına
Selam olsun kaldırdığın mustekillik bayrağına
...selam olsun
Şanlı ırak toprağına
(behtiyar vehapzade)
000
ırakla azerbaycan ilişkileri yüzlerce yıllara boy sürer,diyebilirim ki:ilk dosluk bağı dinsel etkiler altında kurulmuştur,bilindigi gibi türkler islamlığı kurtarıcı din bilerek kılıçsız zorsuz kabul eden en ilk millettir,böğlece türklerle arapler arasındaki dostluk islamlık nuruyla başlamıiştır ve söz konusu olan azerbaycan halkı islamlığın gölgesinde uyğarlığın ana kaynaklarına yol bolmuştur,âbbasiler devrinde bağdat şehri orta çağ dünyasının kıblası,bilim ve kültür ocağı sayıdığı sırada azerbaycanlı bir çok fikir adamları ve bilgi talebeleri bağdadın(nizammiye ve mustansırrıya) gibi öniversitelerinden mezün olmuşlardı bunlardan(ömer genci)yi bir örnek sayabiliriz.
Daha sonraki çağlarda yetişen ve inandığı mefküre yüzünden helep şehrinde derisi yüzülen(ena-elhak şairi nesimi) azerbaycana daha bir şan eklemiştir,hele ırak ülkesinde yetişen ve yatırı kerbela şehrinde bulunan azerbaycanlı şair fuzuli bütün türk dünyasının en büyük şairi sayılır.
Çağdaş tarihte ırakla azerbaycan ilişkileri 14-temmuz 1958 devrimi ile başladı,ırakta cumhuriyet devri başladıktan sonra yeni devrimi destekleyen sovyetler birligi ile devrim hükümetinin arasında siyasi temaslar başladı ve kültür anlaşması imzalandı bu ilişkiler özellikle 17-30-temmuz-1968 devriminden sonra dallı budaklı bir şekilde pekiştirildi ve bu ilişkilerin en belirgin yanı tarihsel,dinsel ve kültürel temellere dayanan sosyalist sovyet azerbaycan cumhuriyeti ile ırak türkemleri arasında samimi dostluk ilişkilerinde göründü,böylece iki dost halk arasında kültür ve edebiyatla ilgili değişik heyet ve temsilçiler tarafından ikili (karşılıklı) ziyaretler başladı bunun ışığında azerbaycan halkı,behtiyar vehapzade ve nebi hazeri gibi azerbaycanın büyük şairleri sayesiyle ıraktaki türkmen folklorü ve edebiyatını tanıdı bizimkilerdende sinan sait,hayrullah kazım,abdulatif bender oğlu ve doktor ali bender gibi yazar ve şairler azerbaycan edebiyatını ırak türkmenlerine tanıttılar .
Şimdi türkmenler daha doğrusu türkmen aydınları ırak türkmen ağzına okşayan bir dilde yazılan azerbaycan edebiyatı numunelerini ara sıra türkmen kültür müdürlügü tarafından yayınlanan kitaplar gazete ve dergilerde izlemektedirler.
Eski ve yeni azerbaycan şairleri ıraka ve özellikle bağdat şehrine ince duyğularını derin sevgilerini ve dost seslerini sonsuz bir içtenlikle şiir diline çevirmişler ve çevirmektedirler, talebelik ve hocalık hayatını bağdatta geçiren hem arapçede hemde tütkçede dilci ve şair(hatib tebrizi)dicle kenarında geçirdigi hevesli seher eğlencelerini şaircesine dile getiriyor:
Ey dost meyhoş olur seher diclede
Furatta o anda hoştur mey akşam
000
Şair(vidadi)gögül acılarını ,iç sıkıntılarını göz yaşlarında içine yazdığı ârzihalini bağdat semtine oçan turnalarla yolluyor:
Bir baş çekin derdimendin haline
Ârze yazsın kalem alsın eline
(vidadi)hastadan bağdat eline
Siz yetirin bir nişane turnalar
000
Molla pınah vakıf şair vidadiye karşılık yazdığı turnalar başlıklı şiirinde,şair hayale kapılıp bağdat ile azerbaycan arasında tatar(postacı)işini görerek mektub ve selam aparıp getirdiklerini sandığı gökte üçan kuşlara sesleniyor:
Size muştak olup bağdat elleri
Gözleye göleye kalıp yolları
Ahiste kanat çalın,gafil telleri
Heyyiftir salarsız düze turnalar
000
Bu günkü çağda çağdaş azerbaycan şair ve yazarları ıraka besledikleri nazik duyğularını,içten sevgilerini yüce halkımızın şanlı tarihini,çağdaş uyanışını ifade eden içli şiir ve yazılarla terennüm etmektedirler,hele geçen yıldan beri batılı güçler tarafından yurdumuza uyğulanan canavarca saldırıyı protesto eder ve mücadeleci halkımızın üzerinden ambargonun kaldırılmasını ısrarla ister bir şekilde kaleme sarıldıkları tarihe altın hariflerle yazılacak dostça bir tutumdur .
Çağdaş azerbaycan şairlerinden en çok ıraka dostluk duyan ve ırak türkmenlerine candan bağlanan şair azerbaycanın en büyük şairi (behtiyar vehapzadedir ) insanlık duyğularını yüreğinin saydam perdesi içinde taşıyan bu şair bütün dünya halklarını sevdigi gibi bizim ırak halkınada derin bir sevgi taşımaktadır, bu şairin şiirlerinin bizim uyğarlığa tanık olduğu ve ırak tarihinin inceliklerine kadar haberdar olduğu için,azerbaycan halkı için tarihi bir belge sayabiliriz :
(min bir gece nağilleri)
Şirin şirin efsaneler...
...diyarısan
000
Selam olsun dünenine bu gününe
...her çağına
Selam olsun kaldırdığın mustekillik bayrağına
...selam olsun
Şanlı ırak toprağına
(behtiyar vehapzade)
000
ırakla azerbaycan ilişkileri yüzlerce yıllara boy sürer,diyebilirim ki:ilk dosluk bağı dinsel etkiler altında kurulmuştur,bilindigi gibi türkler islamlığı kurtarıcı din bilerek kılıçsız zorsuz kabul eden en ilk millettir,böğlece türklerle arapler arasındaki dostluk islamlık nuruyla başlamıiştır ve söz konusu olan azerbaycan halkı islamlığın gölgesinde uyğarlığın ana kaynaklarına yol bolmuştur,âbbasiler devrinde bağdat şehri orta çağ dünyasının kıblası,bilim ve kültür ocağı sayıdığı sırada azerbaycanlı bir çok fikir adamları ve bilgi talebeleri bağdadın(nizammiye ve mustansırrıya) gibi öniversitelerinden mezün olmuşlardı bunlardan(ömer genci)yi bir örnek sayabiliriz.
Daha sonraki çağlarda yetişen ve inandığı mefküre yüzünden helep şehrinde derisi yüzülen(ena-elhak şairi nesimi) azerbaycana daha bir şan eklemiştir,hele ırak ülkesinde yetişen ve yatırı kerbela şehrinde bulunan azerbaycanlı şair fuzuli bütün türk dünyasının en büyük şairi sayılır.
Çağdaş tarihte ırakla azerbaycan ilişkileri 14-temmuz 1958 devrimi ile başladı,ırakta cumhuriyet devri başladıktan sonra yeni devrimi destekleyen sovyetler birligi ile devrim hükümetinin arasında siyasi temaslar başladı ve kültür anlaşması imzalandı bu ilişkiler özellikle 17-30-temmuz-1968 devriminden sonra dallı budaklı bir şekilde pekiştirildi ve bu ilişkilerin en belirgin yanı tarihsel,dinsel ve kültürel temellere dayanan sosyalist sovyet azerbaycan cumhuriyeti ile ırak türkemleri arasında samimi dostluk ilişkilerinde göründü,böylece iki dost halk arasında kültür ve edebiyatla ilgili değişik heyet ve temsilçiler tarafından ikili (karşılıklı) ziyaretler başladı bunun ışığında azerbaycan halkı,behtiyar vehapzade ve nebi hazeri gibi azerbaycanın büyük şairleri sayesiyle ıraktaki türkmen folklorü ve edebiyatını tanıdı bizimkilerdende sinan sait,hayrullah kazım,abdulatif bender oğlu ve doktor ali bender gibi yazar ve şairler azerbaycan edebiyatını ırak türkmenlerine tanıttılar .
Şimdi türkmenler daha doğrusu türkmen aydınları ırak türkmen ağzına okşayan bir dilde yazılan azerbaycan edebiyatı numunelerini ara sıra türkmen kültür müdürlügü tarafından yayınlanan kitaplar gazete ve dergilerde izlemektedirler.
Eski ve yeni azerbaycan şairleri ıraka ve özellikle bağdat şehrine ince duyğularını derin sevgilerini ve dost seslerini sonsuz bir içtenlikle şiir diline çevirmişler ve çevirmektedirler, talebelik ve hocalık hayatını bağdatta geçiren hem arapçede hemde tütkçede dilci ve şair(hatib tebrizi)dicle kenarında geçirdigi hevesli seher eğlencelerini şaircesine dile getiriyor:
Ey dost meyhoş olur seher diclede
Furatta o anda hoştur mey akşam
000
Şair(vidadi)gögül acılarını ,iç sıkıntılarını göz yaşlarında içine yazdığı ârzihalini bağdat semtine oçan turnalarla yolluyor:
Bir baş çekin derdimendin haline
Ârze yazsın kalem alsın eline
(vidadi)hastadan bağdat eline
Siz yetirin bir nişane turnalar
000
Molla pınah vakıf şair vidadiye karşılık yazdığı turnalar başlıklı şiirinde,şair hayale kapılıp bağdat ile azerbaycan arasında tatar(postacı)işini görerek mektub ve selam aparıp getirdiklerini sandığı gökte üçan kuşlara sesleniyor:
Size muştak olup bağdat elleri
Gözleye göleye kalıp yolları
Ahiste kanat çalın,gafil telleri
Heyyiftir salarsız düze turnalar
000
Bu günkü çağda çağdaş azerbaycan şair ve yazarları ıraka besledikleri nazik duyğularını,içten sevgilerini yüce halkımızın şanlı tarihini,çağdaş uyanışını ifade eden içli şiir ve yazılarla terennüm etmektedirler,hele geçen yıldan beri batılı güçler tarafından yurdumuza uyğulanan canavarca saldırıyı protesto eder ve mücadeleci halkımızın üzerinden ambargonun kaldırılmasını ısrarla ister bir şekilde kaleme sarıldıkları tarihe altın hariflerle yazılacak dostça bir tutumdur .
Çağdaş azerbaycan şairlerinden en çok ıraka dostluk duyan ve ırak türkmenlerine candan bağlanan şair azerbaycanın en büyük şairi (behtiyar vehapzadedir ) insanlık duyğularını yüreğinin saydam perdesi içinde taşıyan bu şair bütün dünya halklarını sevdigi gibi bizim ırak halkınada derin bir sevgi taşımaktadır, bu şairin şiirlerinin bizim uyğarlığa tanık olduğu ve ırak tarihinin inceliklerine kadar haberdar olduğu için,azerbaycan halkı için tarihi bir belge sayabiliriz :
(min bir gece nağilleri)
Şirin şirin efsaneler...
...diyarısan
Leyla mecnun ...
...kadim arap efsanesi
Koca şarkın ...
...Haksızlığa ısyan sesi
000
Ta kadimden birleştirdi
Zenk sesinden cingildeyen
Bu dalğalı(âruz ) bizi
000
Dalğaların sesinde
ne(şehrezadın)ahı var
Efsanelerin şehri
Efsaneler içinde
Ele bil gülümsünür
(âlaiddinin ) çırağı
Rıza çolak oğlu
1992-şubat-8
...kadim arap efsanesi
Koca şarkın ...
...Haksızlığa ısyan sesi
000
Ta kadimden birleştirdi
Zenk sesinden cingildeyen
Bu dalğalı(âruz ) bizi
000
Dalğaların sesinde
ne(şehrezadın)ahı var
Efsanelerin şehri
Efsaneler içinde
Ele bil gülümsünür
(âlaiddinin ) çırağı
Rıza çolak oğlu
1992-şubat-8
0 التعليقات:
إرسال تعليق